Dzegvi

We zitten nu bijna drie weken in het opvanghuis van Nana in Dzegvi. Terwijl het hier al lente wordt, bevalt het steeds beter. Vorige week raasde COVID-19 door de tent. Iedere twee dagen stond de ambulance voor de deur, of waren er plotseling mensen verdwenen, die in het quarantainehotel bleken te zitten. Ineens moest iedereen zich vorige week verplicht laten testen. Maar voor buitenlanders zijn hier geen testvoorzieningen, en Nana wilde me geen ritje naar Tbilisi laten maken. Dus ben ik even weggemoffeld in de administratie. Inmiddels lijkt het ergste voorbij en kan iedereen weer wat rustiger ademhalen.

Uitdaging voor de nuchtere maag

Inmiddels hebben we het tehuis en de mensen ook wat beter leren kennen. Amma en ik zitten hier in het gebouw waar de bejaarden wonen. Er zit ook een Canadese lerares, die hier Engels geeft, en er woont een moeder met vier kinderen, die de bejaarden verzorgt. Als die ‘s morgens alle luiers verwisseld en de beddepannen geleegd heeft in het toilet, hangt er een geur op de gang die een flinke uitdaging voor de nuchtere maag is, maar gelukkig is hier een goed ARKO systeem.

Omdat Georgiërs laat opstaan, is het ontbijt pas om 10 uur. Op onze ochtendwanddeling met de vuilniszakken met luiers naar de vuilcontainer en voor het ontbijt doet Amma een parade langs alle mannetjes-zwerfhonden op het terrein. Een van die zwerfhonden heeft vorige week een van mijn schoenen uit de hal gejat. Van de non Maria kreeg ik het advies om een witte wolfshond goed in de gaten te houden, omdat die een paar dagen ervoor ook een opgerold tapijt uit het nonnenklooster had gestolen. Nadat ik hem de volgende ochtend een half uur achternagelopen was, kwam ik inderdaad bij mijn schoen uit.

In het gebouw waar ik het eten ophaal, wonen de gezinnen. Soms zijn dat dakloze families die hier in het opvanghuis zijn komen wonen, maar er zitten ook kinderen tussen die hier volwassen zijn geworden en hier zelf een gezin hebben gesticht.

Na het ontbijt werk ik aan het boek, dat ik van de taalredacteur teruggekregen heb. Omdat dat een grotere klus is dan ik had gedacht, blijf ik hier waarschijnlijk nog twee weken extra, totdat het klaar is.

Bijna had zijn dementerende kamergenoot de fles allesreiniger leeggedronken

Tussen het ontbijt en de lunch maak ik met Amma een flinke wandeling achter het nonnenklooster en de kerk, de bergen in. Na de lunch om drie uur schrijf ik nog een stuk, maar dat is nog niet zo makkelijk, want iedere middag staan er wel een paar kinderen aan de deur om Amma te aaien, of iemand met een klus voor me: om een slot in de deur te zetten, de keukenkraan en afvoer te vervangen, of de spiegel en de keukenkastjes op te hangen. Meestal gebeurt onder het toeziend oog van Oom Avto, een vreselijk lieve man die soms waanzinnig in de weg staat, en vaak heel behulpzaam is. Oom Avto heeft er daarnaast een dagtaak aan zijn dementerende kamergenoot te verzorgen en te voorkomen dat die zichzelf in de problemen brengt, zoals met het leegdrinken van de allesreiniger die ik had laten slingeren.

Door alle bezoeken en klussen lukt het daarom pas na tien uur ‘s avonds om echt te schrijven, als de enige geluiden op de achtergrond de voorbijrazende treinen van Azerbeidzjan naar Batumi aan de Zwarte Zee zijn, en het gegrom van mijn dementerende buurman.

Verzameling van alle psychische en mentale variaties die moeder natuur en de samenleving hebben gecreëerd

Als ik tijd over heb, ga ik even op bezoek bij Nana. Vol liefde vertelt ze over alle mensen die hier wonen of gewoond hebben. Ze stelt me aan een ex-bewoonster voor die helemaal gelukkig is in de stal waarin ze schilderijen maakt en samen met haar drie koeien vlakbij de Azerbeidzjaanse grens woont. Net zoals een filatelist vol trots zijn postzegelverzameling laat zien, zo praat Nana vol trots en liefde over de mensen die ze om zich heen verzameld heeft: met een down syndroom, schizofrenie, autisme, borderline, dementheid, en alle andere psychische en mentale variaties die moeder natuur en de samenleving hebben gecreëerd. Het is diversiteit op zijn best.

Samen met moeder Maria van het klooster, Roman en enkele moeders runt ze hier de tent. Soms voelt ze zich een beetje alleen als er praktische beslissingen genomen moeten worden: ‘Negentig procent van de mensen die hier zitten heeft een trauma. Ze zijn zo gewend te overleven dat ze bijna niet verder vooruit kunnen denken en durven dromen.’ Ze is getrouwd met de priester van het klooster. Die is heel inspirerend, ‘maar’, zegt ze: ‘hij zit op een andere golflengte, tussen de boeken’.

“Na de verovering van de Oekraïne is Georgië aan de beurt”

In het weekend heb ik pauze. De afgelopen zondag heb ik in de bergen doorgebracht met Sophie en haar kinderen Osiko en Christina om bloemen te plukken. Die verkopen ze om wat extra geld te verdienen. Osiko is twaalf. Tijdens de wandeling vertelt hij me dat hij zich zorgen maakt over de oorlog in de Oekraïne. Ik moet denken aan de dingen die Nana vertelde over het opvanghuis, dat begonnen is als tehuis voor zwerfkinderen na jarenlang burgeroorlogen in Georgië. Ook toen liet Rusland de tanks het buurland binnenrollen om een gebied te beschermen dat zich wilde afscheiden. In 2008 was het opnieuw raak, toen de Russen de stad Gori bombardeerden.

Ik zie hoe Georgië weer opkrabbelt, hoe in Batumi gebouwd wordt, hoe in Tbilisi de meeste wijken twee keer per week zonder water zitten omdat de stad na jarenlang verval eindelijk de waterleiding kan aanpakken, hoe iedere dag het gedreun en geronk klinkt van sloophamers, graafmachines en hijskranen die de stad weer leefbaar moeten maken.

Maar voor hoe lang nog: iedereen is er hier van overtuigd dat na de verovering van de Oekraïne Georgië aan de beurt is. Die overtuiging lijkt realiteit te worden als een vriendin een bericht uit de Nederlandse media stuurt: na de Oekraïne zijn Georgië en Moldavië aan de beurt. De oorlogen met Rusland hebben Georgië in jarenlang verval gestort, en enorme schade toegebracht aan de kinderen die later in Nana’s opvanghuis terechtkwamen. Ik hoop dat dat leed het land nu bespaard blijft.

Ik maak me hier nu geen zorgen over en leef bij de dag. Toch houd ik het wel in de gaten. Het is een geruststellende gedachte dat we een paar honderd meter verderop op de trein naar Batumi kunnen stappen, en vandaaruit maar twintig kilometer naar de Turkse grens hoeven te fietsen. Ikzelf heb die luxe wel.